سابقه و هدف: با توجه به شایع بودن انسداد مادرزادی مجرای اشکی و تناقضاتی که در مورد نقش زمان اولین میل زدن و سایر عوامل با موفقیت آن وجود دارد؛ به منظور تعیین میزان موفقیت میل زدن مجرای اشکی- بینی و نقش عوامل مختلف بر آن، این تحقیق بر روی کودکان کم تر از 5 سال با انسداد مادرزادی مجرای اشکی - بینی در بیمارستان فارابی تهران طی سال های 1377-79 انجام پذیرفت. مواد و روش ها: تحقیق به روش کارآزمایی بالینی بر روی 207 چشم از 161 بیمار انجام شد. بیماران تحت عمل جراحی میل زدن همراه با شستشوی مجرای اشکی قرار گرفتند. رفع کامل علایم اشک ریزش و ترشح در چشم درگیر به طوری که منجر به عمل جراحی مجدد نشود، طبق تعریف، بهبود محسوب گردید. نتایج با آزمون های Chi-square و Mantel-Haenszel مورد قضاوت آماری قرار گرفتند. یافته ها: تعداد 27 چشم از مطالعه حذف و تحقیق بر روی 180 چشم از 139 بیمار انجام شد. میزان بهبود کلی در تمام سنین، 82.9 درصد بود که این میزان از 50 تا 100 درصد در گروه های سنی مختلف، متفاوت بود. سن بیمار، نوع انسداد مجرای اشکی- بینی و وضعیت کانالیکول با میزان بهبود دارای ارتباط آماری بودند (P<0.05). نتیجه گیری و پیشنهادها: میزان بهبود ناشی از اولین میل زدن مجرای اشکی در انسداد مادرزادی مجرای اشکی - بینی در کودکان کم تر از یک سال بسیار عالی است. اگر چه این میزان در کودکان 1-5 سال کاهش می یابد ولی هم چنان خوب است و به عنوان اولین قدم جراحی در درمان این کودکان با انسداد مادرزادی مجرای اشکی توصیه می شود و نیز پیشنهاد می گردد میزان بهبود خودبه خود مجرای اشکی در صورت عدم اندیکاسیون درمان تا یک سالگی بررسی شود.

انسداد مجرای اشکی مادرزادی (CNLDO) در شیرخواران شایع بوده و تقریبا 6 درصد از آن ها را مبتلا می کند. کودکان مبتلا، اغلب ترشحات موکوییدی و اشک ریزش دارند. پنجاه درصد از موارد CNLDO خود به خود تا شش ماهگی و تقریبا نود درصد از موارد تا یک سالگی رفع می شوند.CNLDO در حدود یک سوم موارد دوطرفه می باشد. در درگیری یک طرفه، هر دو چشم به یک نسبت مبتلا می شوند. میزان ابتلا دختر و پسر برابر است. به طور شایع، جذب ناکامل غشاهای مجرای نازولاکریمال، عامل انسداد می باشد . هر نوع انسداد دیستال کیسه اشکی، موجب ایجاد ترشح و انسداد پروگزیمال آن، فقط باعث اشک ریزش می شود. به طور ناشایع CNLDO به سمت داکریوسیستیت یا حتی سلولیت پیش رفت می کند. CNLDO در سندرم داون شایع تر، 220 درصد است و در وضعیت های درگیری اسکلت میانی صورت مانند سندرم کروزون، سندرم آپرت، سندرم براکیواوکولوفاسیال، سندرم بلیزارد جانسون و سندرم تریچرکولینز شیوع بیش تری دارد.

انسداد اولیه یا ایدیوپاتیک مجرای نازولاکریمال یک سندرم با علت نامعلوم بوده و شایعترین علت انسداد این مجرا در بالغین می باشد. گفته می شود که التهاب به علت نامعلوم سبب فیبروز در مجرا و نهایتا انسداد آن می شود (1). این انسداد نه تنها سبب اشک ریزش از چشم بلکه عوارضی چون اختلال دید، ترشحات چرکی و مشکلات پوستی در گوشه داخلی چشم نیز می گردد (2،1). از روشهای جراحی داکریوسیستورینوستومی، داکرپوسیستوپلاستی با استفاده از بالون، کارگزاری لوله سیلیکون یا پلی یورتان در مجرای اشکی و پروبینگ جهت درمان این بیماری استفاده می شود (7،6،5،4،3) بجز پروبینگ اکثر روشهای ذکر شده نیازمند بیهوشی عمومی و وسایل تجهیزات خاص می باشند. پروبینگ علاوه بر اینکه نیاز به امکانات خاصی ندارد، دارای فوایدی چون انجام راحت و سریع، بی خطر بودن، قابلیت انجام با بی حسی موضعی، مقرون به صرفه بودن، عدم احتیاج به بستری کردن بیمار و نداشتن تاثیر بر روی نتایج جراحی های بعدی نیز می باشد (7،1). البته نتایج حاصل از پروبینگ مانند عمل، به علت ترومایی که ایجاد می کند، می تواند با تحریک و فعال سازی فیبروبلاستها سبب انسداد مجدد مجرای اشکی بشود. لذا استفاده همزمان از میتومایسین می تواند مانعی برای بروز این مساله باشد. جهت بررسی تاثیر پروبینگ همراه با شستشوی مجرای اشکی با میتومایسین بر روی انسداد مجرای اشکی بالغین مطالعه ای (Interventional case series) بر روی 19 چشم از 14 بیمار (10 نفر مرد و 4 نفر زن) با میانگین سنی 17.4±42.1 سال انجام گردید. در صورت وجود هر کدام از شرایط زیر بیماران وارد مطالعه نشدند: آبریزش از تولد (انسداد مادرزادی مجرای اشکی)، آبریزش ناشی از کانالیکولیت هرپس، موکوسل کیسه اشکی، ترومای قبلی، انجام اعمال جراحی قبلی بر روی مجرای اشکی، بیماریهای داخل بینی، نئوپلاسم کیسه اشکی، اشک ریزی رفلکسی، قرارگیری غیرطبیعی پانکتوم، اکتروپیون، داشتن علایم خفیف (آبریزش در محیط سرد)، مالفورماسیون های مجرای اشکی یا کانال استخوانی، آبریزش ناشی از غیرطبیعی قرار گرفتن پلکها.

هدف: تعیین شیوع اختلالات گوش و حلق و بینی در مبتلایان به انسداد مادرزادی مجرای اشکی (CNLDO) در مقایسه با گروه شاهد.روش پژوهش: مطالعه به صورت مورد شاهدی بر روی 80 کودک مبتلا به CNLDO و 80 کودک غیر مبتلا انجام شد. هردو گروه پس از انجام معاینه کامل چشمی، جهت انجام معاینات گوش و حلق و بینی و تمپانومتری به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع شدند. نتایج با آزمون های آماری مربع کای و دقیق فیشر برای فراوانی ها و آزمون t برای میانگین ها، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین سنی در گروه CNLDO برابر 22.7±14.3 ماه 5-72) ماه( و در گروه شاهد برابر 23.4±13.7 ماه 9-72) ماه( بود .(P=0.76) CNLDO در 7 مورد 8.75) درصد( دوطرفه، در 23 مورد 28.75) درصد( در سمت چپ و در 50 مورد 62.5 درصد( در سمت راست بود. در مقایسه گروه مورد و شاهد از نظر معاینات بینی، دهان، حلق و گوش خارجی، تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت ولی افیوژن گوش میانی در 26.3 درصد افراد گروه مورد و 10 درصد افراد گروه شاهد یافت شد .(P=0.01) نسبت شانس ابتلا به OME در کودکان مبتلا به CNLDO برابر 3.2 )فاصله اطمینان 95 درصد: .(1.32-5.75 تمپانومتری در گروه مورد، 71.3 درصد نوع B، 5 درصد نوع C و 1.3 درصد غیر قابل ثبت بود ولی در گروه شاهد 88.8 درصد نوع A و 11.2 درصد نوع B بود .(P=0.01) نتیجه گیری: میزان بروز افیوژن بدون علامت گوش میانی در مبتلایان به انسداد مادرزادی مجرای اشکی نسبت به گروه شاهد بیشتر است و ممکن است مبتلایان به CNLDO برای تشخیص و درمان به موقع OME، نیاز به غربال گری از این نظر داشته باشند.

هدف: تعیین نتایج طولانی مدت پروبینگ در بالغین مبتلا به انسداد کامل مجرای اشکی.روش پژوهش: بیمارانی که با سن بیش از 20 سال طی سال های 1390 تا 1392 با شکایت اشک ریزش به درمانگاه بیمارستان لبافی نژاد مراجعه کرده بودند، مورد بررسی های اولیه قرار گرفته و در صورت تایید انسداد کامل مجرای اشکی، کاندید انجام جراحی مجرای اشکی(DCR) شدند. قبل از جراحی برای تمام بیماران پروبینگ صورت گرفت و مواردی که پروبینگ در آن ها موفقیت آمیز بود، برای ورود به مطالعه انتخاب شدند. بیماران طی هفته اول، ماه های اول و ششم و سال اول از نظر بهبود علایم سابژکتیو و ابژکتیو مورد بررسی و معاینه قرار گرفتند.یافته ها: تعداد 65 نفر مبتلا به انسداد مجرای اشکی که برای عمل جراحی DCR ارجاع شده بودند، تحت عمل پروبینگ قرار گرفتند. 41 بیمار بعد از پروبینگ و شستشوی مجرای اشکی، مایع را در حلق احساس کرده و وارد این مطالعه شدند. میزان موفقیت کلی (موفقیت کامل و نسبی) در 28 نفر (68.3 درصد) در هفته اول مشاهده شد که به ترتیب در ماه ششم و سال اول 51.2 درصد و 43.9 درصد بود. بیش ترین میزان شکست بین هفته های اول و ماه ششم رخ داد (P=0.016).نتیجه گیری: پروبینگ مجرای اشکی در بالغین مبتلا به انسداد مجرای اشکی با احتمال موفقیت نسبتا خوب (43.9 درصد)، یک راه جایگزین جراحی DCR برای بیمارانی می باشد که ممانعتی برای بیهوشی عمومی داشته و یا تمایلی به انجام جراحی DCR ندارند.

انسداد مادزادی مجرای اشکی شایع ترین علت اشک ریزش اطفال است. درمان و سیر بیماری مورد اختلاف نظر است. برخی درمان طبی و برخی دیگر عمل جراحی زودرس را توصیه می کنند. این مطالعه یک کارآزمایی بالینی است که بر روی 137 چشم مبتلا به انسداد مادرزادی مجرای اشکی انجام شد. کودکان مبتلا دو ماه قبل از انجام عمل سونداژ مجرای اشکی، تحت درمان طبی با آنتی بیوتیک موضعی و ماساژ مجرای اشکی قرار گرفتند. تشخیص بهبودی با شرح حال معاینه و انجام تست ناپدیدشدن رنگ فلورسئین صورت گرفت. میزان موفقیت عمل جراحی در کل افراد 71.4 درصد، کودکان زیر 6 ماه 94.4 درصد، زیر یکسال 92درصد، زیر 18ماه 88.76 درصد بود. میزان موفقیت در کودکان بالای 18 ماه 51.7 درصد و بالای 24 ماه 48.6 درصد بود. نتایج این مطالعه حاکی است که بین سن کودک و میزان موفقیت عمل سونداژ مجرای اشکی ارتباط منفی وجود دارد بطوری که میزان موفقیت در کودکان زیر 12 ماه تقریبا دو برابر کودکان بالای 24 ماه است و بهتر است کودکان کمتر از 12 ماه در صورت عدم پاسخ به درمان طبی، بصورت زودرس تحت عمل سونداژ مجرای اشکی قرار گیرند.

هدف: معرفی یک مورد لنفوم کیسه اشکی که با علایم انسداد مجرای اشکی تظاهر نمود.معرفی بیمار: بیمار خانم 35 ساله ای است که با شکایت از ظهور توده بدون درد در ناحیه کیسه اشکی به دنبال جراحی داکریوسیستورینوستومی در 6 ماه قبل و بزرگ شدن غدد لنفاوی گردنی به بیمارستان لبافی نژاد مراجعه نموده است. در بررسی بافت شناسی از نمونه برداشته شده از غده لنفاوی و توده ناحیه کیسه اشکی، تشخیص لنفوم از نوع large B cell داده شد و بیمار تحت پرتودرمانی و شیمی درمانی قرار گرفت.نتیجه گیری: در موارد انسداد مجرای اشکی، به غیر از علل شایع، تومورهای کیسه اشکی رانیز باید مدنظر قرار داد.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع نسبتا بالای انسداد مادرزادی مجاری اشکی و اهمیت درمان به موقع بیماری و همچنین عدم سابقه چنین تحقیقی در استان اردبیل و وجود تناقص هایی در میزان موفقیت اولین میل زدن مجرای اشکی – بینی، این مطالعه در بیماران مراجعه کننده به بخش چشم طرح ریزی و انجام شد.روش کار: این مطالعه به روش توصیفی -  مقطعی از آبان 79 لغایت اسفند 81 بر روی کودکان مبتلا به انسداد مادرزادی مجرای اشکی که تحت عمل جراحی میل زدن در بیمارستان علوی قرار گرفته بودند انجام شد.یافته ها: از 70 چشم مورد مطالعه از 50 بیمار %46 دختر و %54 پسر بودند. حدود %40 موارد درگیری به صورت دو طرفه و %60 یک طرفه بود. درگیری چشم راست (%60) بیشتر از درگیری چشم چپ (%40) بود و در %56 موارد درگیری در اولین فرزند مشاهده شد. تظاهر بالینی در %44 موارد اشک ریزش، %12 موارد ترشح چرکی و %44 موارد هر دو به دست آمد. %90 بیماران یک بار و %10 آنان 2-3 بار تحت عمل میل زدن قرار گرفته بودند. %48 بهبودی کامل، %46 بهبودی نسبی و %6 عدم بهبودی به دنبال میل زدن مشاهده شد.نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان داد افراد مذکر بیش از افراد مونث درگیر شده و همچنین درگیری در چشم راست و اولین فرزند بیشتر می باشد. همچنین میزان بهبودی کامل در کودکان زیر یک سال بیشتر بوده و در موارد یک طرفه بیشتر از موارد دو طرفه دیده شد. با توجه به میزان بالای بهبودی در زیر یک سال و احتمال کم بهبودی در بالای دو سال در صورت عدم پاسخ به آنتی بیوتیک های موضعی و ماساژ کیسه اشکی، میل زدن در کودکان بین شش ماه تا 1.5 سالگی توصیه می شود.

هدف: یکی از علل شایع اشک ریزش در کودکان انسداد مجرای اشکی می باشد هر چند که اکثریت اعتقاد بر بهبودی خودبخودی آن دارند لکن نسبت به نوع مداخله و زمان آن متفق القول نیستند. بدین منظور جهت تعیین بهبودی انسداد مادرزادی مجرای اشکی در سه روش درمانی در کودکان 12 تا 24 ماه این مظالعه انجام شد. روش مطالعه: از دیماه 1384 لغایت آبان ماه 1385 کلیه کودکانی که به مرکز چشم پزشکی به علت اشک ریزش مراجعه نمودند و سن آنها در محدوده 12 تا 24 ماه بود و تشخیص انسداد مجرای اشکی در آنها داده شد وارد این مطالعه شدند. والدینی که پس از توضیحات لازم تمایل به ادامه درمان غیر جراحی را داشتند به مدت یک ماه دیگر توسط چشم پزشک ماساژ کیسه اشکی در کلینیک داده می شد و با تجویز آنتی بیوتیک، هر هفته یک بار معاینه می شدند. کودکانی که والدین آنها درمان جراحی را انتخاب می نمودند به طور تصادفی در یکی از روش ها که سونداژ با شستشوی مایع و یا سونداژ با هوا بود قرار گرفتند.یافته ها: از تعداد 60 کودک که وارد مطالعه شدند 27 نفر (45%) دختر و 33 (55%) کودک پسر بودند. میانگین سن در گروه سونداژ با مایع 52/18 در گروه سونداژ با هوا 44/19 و در گروه غیر جراحی 41/19 بود. میزان موفقیت در گروه سونداژ و شستشوی مجرای اشکی 35/91% و در گروه سونداژ با هوا 96% و در گروه غیر جراخی 100% بود.نتیجه گیری: انسداد مادرزادی مجرای اشکی در اکثریت اوقات چه با درمان های غیر جراحی و چه با مداخلات جراحی بهبود می یابد. این مطالعه نشان داد که سن به تنهایی عامل تعیین کننده در انتخاب روش درمانی نمی باشد و نتایج سونداژ با مایع و یا با هوا تفاوت قابل ملاحظه ای نداشت.

این دو مقاله به یکی از شایع ترین اعمال جراحی در چشم پزشکی که از سال ها قبل مورد استفاده بوده است، پرداخته اند.ضمن قدردانی از زحمات نویسندگان مقالات، نکاتی چند در نقد مقالات فوق به نظر خالی از فایده نمی رسد .